ΓΑΚ- Τοπικό Αρχείο Αιγίου

ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Τα Γ.Α.Κ. Τοπικό Αρχείο Αιγίου είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους και ιδρύθηκαν με το νόμο 1946/1991 ο οποίος καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γ.Α.Κ. Είναι αυτοτελής υπηρεσία που υπάγεται από το 1985 στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Το Τοπικό Αρχείο Αιγίου δημιουργήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα στις 23 Σεπτεμβρίου 1949, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρο 23, του Νόμου 2027/1939 ‘’περί συστάσεως της υπηρεσίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους’’. Θα υπαγόταν ‘’εις την δικαιοδοσίαν των Γενικών Αρχείων του Κράτους’’ και η συντήρησή του θα βάρυνε το Δήμο Αιγίου. Με την ίδρυση του αρχείου είναι συνδεδεμένο το όνομα του Αιγιώτη ιστορικού Νύση Μεταξά-Μεσσηνέζη (1902-1992), o οποίος με δωρεά του προς το κράτος τού αρχείου τού προπάππου του Λένοντος Μεσσηνέζη (1787-1851) και του Ανδρέα Λόντου (1786-1845), Αιγιωτών προκρίτων και αγωνιστών του 1821, ιδρύθηκε το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Αιγίου. Αργότερα, στις 23 Μαρτίου 1951 ορίστηκε πενταμελής Εποπτική Επιτροπή, η οποία θα απαρτιζόταν από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, τον Δήμαρχο Αιγίου, τον Γυμνασιάρχη του Γυμνασίου Αρρένων και δύο ντόπιους λόγιους. Τα μέλη της Επιτροπής θα προτείνονταν από το Δημοτικό Συμβούλιο Αιγίου και θα διορίζονταν με απόφαση Υπουργού. Η θητεία των μελών προβλεπόταν τριετής.

Μετά από πολλές προσπάθειες των εκάστοτε Επιτροπών και Δημάρχων, το Τοπικό Αρχείο άρχισε ουσιαστικά να λειτουργεί το 1988, και ενώ η Εθνική Βιβλιοθήκη επέστρεψε τα αρχεία του Λόντου και Μεσσηνέζη στον πρόεδρο της Επιτροπής κ. Φωτόπουλο.
Η υπηρεσιακή ακτίνα δράσης του Τοπικού Αρχείου Αιγίου, δεν καλύπτει μόνο την περιοχή του σημερινού (διευρυμένου) Δήμου Αιγιαλείας, αλλά και τις πιο απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές του Δήμου Καλαβρύτων.

Η υπηρεσία τα τελευταία χρόνια στεγάζεται σε δύο κτίρια. Το πρώτο βρίσκεται στην παραλία του Αιγίου, οδός Ζωοδόχου Πηγής 129. Χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα για τις ανάγκες του σταφιδεμπορίου και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αργολιθοδομής, δρομικής διάταξης με ρυθμική επανάληψη αψιδωτών παραθύρων. Στεγάζει τις διοικητικές υπηρεσίες, αναγνωστήρια, βιβλιοθήκες και το βασικό αρχειοστάσιο. Το δεύτερο κτίριο βρίσκεται στην περιοχή του Νέου Ερινεού, 10 χιλιόμετρα από το Αίγιο, χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος αταξινόμητου αρχειακού υλικού και ως συμπληρωματικό-βοηθητικό αρχειοστάσιο ταξινομημένου υλικού.